Nổi Mề Đay Mẩn Ngứa: Nguyên Nhân, Triệu Chứng, Cách Điều Trị

Nổi mề đay mẩn ngứa là bệnh lý về da liễu thường gặp và có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào. Bệnh không ảnh hưởng trực đến tính mạng nhưng các triệu chứng như ngứa, sưng phù, mẩn đỏ  sẽ khiến bạn cảm thấy rất khó chịu, ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày. 

Bệnh nổi mề đay mẩn ngứa là gì?

Nổi mề đay, hay còn gọi là mày đay, là một phản ứng của da đặc trưng bởi sự xuất hiện của các nốt sẩn phù (gồ lên), có màu hồng hoặc đỏ, kèm theo ngứa ngáy dữ dội. Các nốt sẩn này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể và có kích thước đa dạng, từ vài milimet đến vài centimet.

Nổi mề đay có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Bệnh không có khả năng lây nhiễm sang người khác, tuy nhiên chúng có thể tái phát nhiều lần nếu không có các biện pháp điều trị và phòng tránh hợp lý. Thông thường, mề đay được chia thành 2 dạng khác nhau tùy thuộc vào mức độ kéo dài của bệnh theo thời gian:

• Mề đay cấp tính: Mề đay xuất hiện một cách đột ngột và biến mất sau thời gian ngắn.
• Mề đay mãn tính: Mề đay cấp tính nếu xuất hiện liên tục và nhiều lần sẽ chuyển biến sang giai đoạn mãn tính, triệu chứng của bệnh sẽ kéo dài trên 6 tuần và gây khó khăn hơn cho việc điều trị.

Các triệu chứng của bệnh mề đay mẩn ngứa

Triệu chứng nổi bật nhất của nổi mề đay là:

• Ngứa: Cảm giác ngứa ngáy dữ dội, thường xuất hiện trước hoặc cùng lúc với các nốt sẩn.
• Sẩn phù: Các nốt sẩn gồ lên trên bề mặt da, có màu hồng hoặc đỏ, biên giới rõ ràng.
• Phù mạch: Trong một số trường hợp, mề đay có thể kèm theo tình trạng phù mạch, khi đó các mô sâu như môi, mí mắt hoặc lưỡi sẽ bị sưng lên.

Các triệu chứng của nổi mề đay thường xuất hiện đột ngột và có thể biến mất trong vòng 24 giờ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nổi mề đay có thể kéo dài dai dẳng, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân gây nổi mề đay mẩn ngứa

Nổi mề đay là kết quả của việc cơ thể giải phóng histamin và các chất trung gian hóa học khác khi tiếp xúc với các tác nhân kích thích. Một số nguyên nhân phổ biến gây nổi mề đay bao gồm:

• Dị ứng thực phẩm: Một số thực phẩm như hải sản, trứng, sữa, đậu phộng… có thể gây ra phản ứng dị ứng dẫn đến mề đay mẩn ngứa.
• Dị ứng thuốc: Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm có thể kích hoạt phản ứng mề đay ở những người có cơ địa nhạy cảm.
• Các yếu tố môi trường: Thời tiết lạnh hoặc nóng, không khí khô hoặc ẩm ướt đều có thể là tác nhân kích hoạt mề đay.
• Nhiễm trùng: Một số bệnh nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm virus hoặc vi khuẩn, có thể là nguyên nhân gây mề đay.
• Stress và căng thẳng: Căng thẳng tâm lý, lo âu cũng có thể làm tăng khả năng phát triển của mề đay mẩn ngứa.

Trong nhiều trường hợp, không thể xác định được nguyên nhân chính xác gây nổi mề đay.

Nổi mẩn ngứa mề đay có nguy hiểm không? Biến chứng

Nổi mề đay thường lành tính và tự khỏi. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, nổi mề đay có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:

• Sốc phản vệ: Sốc phản vệ là một phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có khả năng đe dọa tính mạng. Các triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi, họng, mạch nhanh, huyết áp tụt…
• Phù mạch đường hô hấp: Sưng phù ở cổ họng có thể gây khó thở, thậm chí nghẹt thở.

Cách chẩn đoán bệnh chính xác

Chẩn đoán mề đay mẩn ngứa chủ yếu dựa trên triệu chứng lâm sàng và tiền sử bệnh lý của người bệnh. Các bác sĩ sẽ tiến hành:

• Khám lâm sàng: Kiểm tra các vết mẩn trên cơ thể và hỏi về các yếu tố kích hoạt.
• Xét nghiệm dị ứng: Để xác định nguyên nhân cụ thể gây mề đay (thực phẩm, thuốc, môi trường, v.v.).
• Xét nghiệm máu: Để kiểm tra tình trạng nhiễm trùng hoặc các bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch.

Khi nào người bệnh cần thăm khám chuyên khoa?

Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu:

• Nổi mề đay kèm theo các triệu chứng của sốc phản vệ (khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi…).
• Nổi mề đay lan rộng, ngứa ngáy dữ dội, không đáp ứng với các biện pháp điều trị tại nhà.
• Nổi mề đay kéo dài dai dẳng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh

• Người có tiền sử dị ứng: Đã từng bị dị ứng với thức ăn, thuốc, phấn hoa, côn trùng đốt, hóa chất…
• Người có cơ địa dị ứng: Hệ miễn dịch dễ bị kích thích và gây ra các phản ứng dị ứng như mề đay, hen suyễn, viêm mũi dị ứng…
• Trẻ em: Làn da mỏng manh, dễ bị kích ứng và hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.
• Phụ nữ mang thai: Sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ có thể làm tăng nguy cơ.
• Người có bệnh lý mãn tính: Lupus ban đỏ hệ thống, viêm gan, nhiễm ký sinh trùng…
• Người tiếp xúc thường xuyên với các tác nhân gây dị ứng: Bụi bẩn, hóa chất, động vật, thực phẩm dễ gây dị ứng…
• Người có thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Stress, thiếu ngủ, ăn uống không điều độ, lạm dụng rượu bia…

Biện pháp phòng tránh nổi mề đay mẩn ngứa

Để phòng ngừa nổi mề đay, bạn nên:

• Tránh các yếu tố kích thích: Xác định và tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng như thực phẩm, thuốc, nọc côn trùng, phấn hoa…
• Giữ vệ sinh cá nhân: Tắm rửa sạch sẽ, mặc quần áo thoáng mát, tránh gãi ngứa.
• Kiểm soát stress: Thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục thường xuyên.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau củ quả, uống đủ nước.
• Thận trọng khi sử dụng thuốc: Chỉ sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Cách điều trị mề đay mẩn ngứa

Mục tiêu điều trị nổi mề đay là giảm triệu chứng ngứa ngáy, kiểm soát tình trạng viêm, và ngăn ngừa tái phát. Các phương pháp điều trị thường được sử dụng bao gồm:

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc kháng histamine: Thuốc kháng histamine là điều trị chính cho mề đay, giúp ngừng phản ứng dị ứng và giảm ngứa. Thuốc thế hệ 2 như loratadine, cetirizine thường được ưa chuộng vì ít gây buồn ngủ.
• Corticoid: Khi mề đay nặng hoặc không đáp ứng thuốc kháng histamine, corticoid có thể được sử dụng. Thuốc corticoid bôi hoặc uống giúp giảm viêm và sưng, nhưng phải dùng cẩn thận để tránh tác dụng phụ.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Với mề đay mạn tính không đáp ứng với các phương pháp trên, thuốc ức chế miễn dịch như omalizumab có thể được chỉ định để giảm phản ứng dị ứng.

Điều trị tại chỗ

Bên cạnh việc sử dụng thuốc toàn thân, điều trị tại chỗ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm ngứa và làm dịu da. Các biện pháp điều trị tại chỗ bao gồm:

• Chườm lạnh: Đặt một khăn lạnh lên vùng da bị mẩn ngứa sẽ giúp giảm ngứa và sưng tấy. Lạnh có tác dụng làm co mạch máu, giảm sự tích tụ chất lỏng trong mô và giảm viêm.
• Kem dưỡng ẩm: Dưỡng ẩm giúp làm dịu da và ngăn ngừa tình trạng khô da, vốn có thể làm tăng mức độ ngứa. Các loại kem dưỡng ẩm không chứa hương liệu hoặc các chất tẩy rửa mạnh được ưu tiên sử dụng cho da nhạy cảm.
• Thuốc mỡ hoặc kem corticoid nhẹ: Những sản phẩm này có thể giúp giảm nhanh các vết sưng và ngứa tại chỗ. Tuy nhiên, chúng chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn để tránh tác dụng phụ không mong muốn.

Mề đay mẩn ngứa là một tình trạng có thể điều trị hiệu quả nếu được chăm sóc và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát, nó có thể gây khó chịu lâu dài và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Việc nhận biết đúng triệu chứng và tìm hiểu nguyên nhân sẽ giúp bạn tìm ra phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải tình trạng này, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.